La crescita esplosiva degli espatriati con uno sconto fiscale costerà all’erario centinaia di milioni in più

[Archive](https://archive.ph/CK10Y)

Analyse: Explosieve groei in expats met een belastingkorting kost schatkist honderden miljoenen extra

Vlak voor de finish struikelde een plan van Pieter Omtzigt. Hij dacht de belastingaftrek voor expats flink te versoberen, maar het nieuwe kabinet wil er niet aan. Een van de grootste ongelijkheidmakers blijft daarmee in stand, terwijl de kosten snel oplopen: In vijf jaar tijd steeg het aantal expats dat profiteert van de belastingkorting met 85 procent.

———————–

Dit stuk in 1 minuut
**Wat is het nieuws?**

– Nederland telt steeds meer buitenlandse werknemers die over een flink deel van hun salaris geen belasting hoeven te betalen. De afgelopen jaren is het aantal expats dat profiteert van een belastingkorting zelfs explosief gegroeid, blijkt uit recent vrijgegeven cijfers van het ministerie van Financiën.
– Nederland geeft van alle EU-landen de grootste belastingkorting aan buitenlandse kenniswerkers: vijf jaar lang is tot 30 procent van hun salaris belastingvrij. Daar zijn enorme bedragen mee gemoeid: ruim 1 miljard euro per jaar. De kosten voor de schatkist lopen op naarmate meer expats de korting krijgen en de lonen stijgen.
– Onder aanvoering van NSC-oprichter Pieter Omtzigt zou het mes gaan in fiscale douceurtjes voor goedverdienende buitenlandse werknemers, maar grote bedrijven als ASML keerden zich daartegen. Het nieuwe kabinet houdt het nu bij een minieme versobering: de belastingkorting wordt teruggebracht van 30 naar 27 procent van het salaris.

**Waarom is dit relevant?**

– Het Nederlandse beleid wakkert in Europa verdere belastingconcurrentie aan. België voerde onlangs nieuwe regels in om meer kenniswerkers te lokken en Zuid-Europese landen jagen met belastingkortingen op pensionado’s en ‘digitale nomaden’.
– Volgens het EU Tax Observatory ontstaat zo een mobiele, goedverdienende bovenlaag die veel minder belasting betaalt dan ‘gewone’ Europeanen. Die ontwikkeling vergroot de kloof tussen arm en rijk en ondergraaft het draagvlak voor het Europese project, aldus het onderzoeksinstituut.

——————————-

Een versobering van een paar procent. Meer bleef er niet over van een kroonjuweel van Pieter Omtzigt en zijn partij Nieuw Sociaal Contract: een stevige inperking van de regeling die expats de eerste vijf jaar van hun verblijf in Nederland vrijstelt van het betalen van belasting over de eerste 30 procent van hun inkomen.

Geen land in de Europese Unie reserveert daar zoveel geld voor als Nederland, ruim 1 miljard euro. En nergens anders zijn er zoveel mensen die ervan profiteren. In Nederland verblijven ruim 92 duizend expats met een belastingkorting, tegenover totaal ruim 95 duizend in de rest van de EU, aldus het onderzoeksinstituut EU Tax Observatory in 2022.

De expat-korting is een feestelijk fiscaal cadeau voor, afhankelijk van hoe je het bekijkt, de werkgever, dan wel de werknemer.

Voor werkgevers die heel duur talent willen aantrekken, is het een flinke subsidie. Een mooi voorbeeld is te vinden in een berekening die de Universiteit Antwerpen maakte voor voetbalbond KNVB. Om een buitenlandse speler een nettosalaris te bieden van 1 miljoen euro is een voetbalclub bijna 1,7 miljoen euro kwijt. Zonder 30 procent-regeling is dat bijna 2 miljoen.

Het voordeel voor de ‘gewone’ kenniswerker is uiteraard een stuk lager dan voor een topvoetballer, maar toch gemiddeld zo’n 12.000 euro per jaar, aldus de berekening van het EU Tax Observatory. Een IT’er met zo’n 50.000 euro bruto per jaar krijgt dus nog altijd een aantrekkelijke, jaarlijkse belastingkorting van vele duizenden euro’s.

De regeling komt daarmee in elk geval ten goede aan mensen en ondernemingen die haar niet echt nodig hebben, vond Omtzigt.

Voor de zomer was een meerderheid van de Tweede Kamer dat met hem eens. Die ging toen akkoord met Omtzigts voorstel om expats alleen nog de eerste twintig maanden van hun verblijf in Nederland te verblijden met een korting van 30 procent. De volgende twintig maanden zou dat 20 procent zijn en de twintig maanden daarop 10 procent. Nog steeds vijf jaar een flinke korting, maar wel minder.

Chipmachinefabrikant ASML reageerde, net als enkele andere grote bedrijven, furieus en suggereerde op het punt te staan te verhuizen naar fiscaal zonniger oorden. Het kabinet-Schoof zwichtte voor die druk. Het enige dat Omtzigt nog krijgt is een kleine versobering: de belastingkorting daalt van 30 procent naar 27 procent.

**Fiscale kosten**

Dat is, in Europees perspectief, nog steeds zeer royaal, zeker gezien de hoeveelheid expats die ervan profiteert. Het aantal nieuwe gebruikers van de regeling steeg van 42 duizend in 2022 naar 48 duizend in 2023, blijkt uit documenten die vrijkwamen na een recent Woo-verzoek.

In andere landen gelden lagere belastingtarieven voor iedereen, of ze geven net als Nederland een belastingkorting, maar dan aan een veel kleinere groep.

Denemarken heeft bijvoorbeeld een vlaktaks van 33 procent, wat voor de expat een besparing oplevert van 21.000 euro per jaar. Maar er waren in 2019 slechts 7.700 mensen die er gebruik van maakten. In België, waar een korting bestaat die gemiddeld 5.600 euro per jaar bespaart, maakten in 2021 ruim 24 duizend expats aanspraak op de regeling.

Dat komt mede door de vereiste inkomensgrens: in Nederland moet een expat 46.000 euro verdienen om voor de regeling in aanmerking te komen. In België en Luxemburg 75.000 euro.

(grafiek)

Jarenlang kregen in Nederland rond de 30 duizend nieuwe expats de 30 procent-regeling. De corona-uitbraak (2020-2022) zorgde niet voor een wezenlijke daling. Vlak voor die periode steeg het aantal ontvangers juist snel: in 2019 waren er al achtduizend meer dan in 2018.

In de corona-jaren vlakte de groei af, om daarna heel snel te stijgen. In 2023 was het aantal nieuwe ontvangers van de belastingkorting ruim 40 procent gestegen ten opzichte van 2019.

Die stijging zet door, maar in een iets lager tempo, verwacht het ministerie van Financiën. De explosieve groei van de laatste twee jaar is ‘waarschijnlijk een reactie op het voorbij zijn van de coronacrisis,’ meldt een woordvoerder in reactie op vragen van Follow the Money. ‘Voor 2024 en 2025 is uitgegaan van een iets lagere groei.’

In de jaren daarna zal het aantal aanvragen naar verwachting blijven groeien, maar iets minder hard.

(grafiek)

De fiscale kosten gaan hierdoor omhoog, zegt de woordvoerder, met 10 procent in 2024 en 2025, ofwel met meer dan 100 miljoen euro per jaar. De expat-regeling wordt niet alleen duurder omdat het aantal gebruikers toeneemt, maar ook omdat de lonen stijgen. Na 2025 lopen de fiscale kosten naar verwachting op met zo’n 5 procent per jaar.

Niet raar dus dat Nederland van alle EU-landen fiscaal gezien het meest kwijt is aan de regeling, ruim 1 miljard euro. In Portugal gaat het om 620 miljoen euro en in België om 137 miljoen.

(grafiek)

Nederland, België, Denemarken en het VK waren lange tijd de enige landen met een belastingkorting voor expats. Dat veranderde na de financiële crisis van 2008. Vooral Zuid-Europese landen als Portugal, Italië, Griekenland en Cyprus begonnen toen te stunten met belastingtarieven om superrijken, pensionado’s en goed verdienende freelancers (digitale nomaden) aan te trekken.

In 2022 hadden inmiddels vijftien EU-landen een expat-regeling, bijvoorbeeld speciaal voor artiesten (Oostenrijk) of ‘zeer vermogende personen’ (Italië, Griekenland). Van de meeste maken tot nu toe niet meer dan tientallen tot honderden mensen gebruik.

België lijkt nog het meest op Nederland, het is op enige afstand tweede in belastingkortingen voor expats. In 2022 voerde het nieuwe fiscale regelingen in om meer kenniswerkers te trekken.

Het gevolg van deze ‘schadelijke belastingconcurrentie’ tussen EU-landen, zoals het EU Tax Observatory het noemt, is dat er een bovenlaag ontstaat van ‘mobiele’ werknemers die door simpelweg te verhuizen de belastingdruk op hun toch al aanzienlijke inkomen flink kunnen verlagen.

Deze bovenlaag vergroot zijn rijkdom terwijl een immobiele onderlaag opdraait voor de kosten van openbare voorzieningen als wegen, scholen en ziekenhuizen, die lijden onder bezuinigingen die nodig zijn omdat er minder belastinggeld binnenkomt. En als de belastingen stijgen (denk aan verhoging van de btw) dan is het diezelfde onderlaag die daar de meeste hinder van ondervindt.

Het EU Tax Observatory waarschuwt: ‘Het zien van andere lidstaten als concurrenten in plaats van als partners in een project van gedeelde welvaart, kan euroscepsis onder burgers versterken.’

Dit beleid dupeert uiteindelijk ook Nederland zelf. Het zo ruimhartig rondstrooien van belastingkortingen maakt dat andere landen er geen bezwaar in zien om renteniers, pensionado’s en digital nomads met fiscale douceurtjes uit Nederland weg te lokken. Van de Portugese expat-regeling, bijvoorbeeld, staat vast dat die de Nederlandse schatkist benadeelt.

Volgens mij zijn dit de buitenlanders waar we meer last van hebben dan van asielzoekers, vooral op de huizenmarkt. Maar dat kan ook aan mij liggen…

hoe hebben deze mensen die ons niks gekost hebben qua onderwijs, exponentieel productiever zijn dan ‘inheemse’ Nederlanders en miljoenen binnenhalen voor de economie het gore lef om marginaal minder belasting te betalen 😡😡😡

De opbrengsten van de expat regeling zijn volgens onderzoek in opdracht van de tweede Kamer hoger dan de kosten ([bron](https://archive.is/2024.09.09-130202/https://fd.nl/economie/1520243/expatregeling-werkt-blijkt-uit-onderzoek))

ik weet nog wel iemand die 5,1 miljard zou moeten hebben liggen