Il ministro del PVV Madlener vuole promuovere i caschi per tutti i ciclisti; Nessun obbligo di casco per il momento

PVV-minister Barry Madlener wil dat meer Nederlanders een helm gaan dragen op de fiets, ook als ze niet op een fatbike of elektrische fiets zitten. Van een helmplicht is vooralsnog geen sprake, maar de overheid gaat de bescherming wel fors promoten.

Een kwart van de fietsers moet binnen tien jaar vrijwillig een helm dragen, staat in een plan dat minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) vrijdagmiddag tamelijk geruisloos naar de Kamer heeft gestuurd. Het gaat hier niet alleen om berijders van e-bikes die worden aangemoedigd om hoofdbescherming te dragen, maar ook om ouderwetse trapfietsers.

Hoewel Madleners partij zich doorgaans fel verzet tegen betutteling, is de PVV-minister ervan overtuigd dat hij met deze ingreep het groeiend aantal verkeersslachtoffers naar beneden kan brengen. Onder meer de ANWB, de Hersenstichting, VeiligheidNL en een handvol provincies onderschrijven zijn plan.Als de helft van de Nederlandse fietsers een helm zou dragen, zou dat elk jaar vijftig verkeersdoden en achthonderd gewonden schelen, schrijft Madlener. Als de overheid geen maatregelen neemt, is de verwachting dat het aantal ernstige fietsongevallen de komende vijftien jaar kan verdubbellen.

Het einddoel is daarom dat de ‘meerderheid van de fietsers een fietshelm gaat dragen’, zo staat in Madleners plan ‘voor het promoten van het vrijwillig gebruik van de fietshelm’.

Dat is een flinke opgave, want op dit moment fietst maar zo’n 4 procent van de Nederlanders met een helm. De weigeraars vrezen onder meer ‘gedoe, gebrek aan comfort en een minder aantrekkelijk uiterlijk’ als ze een fietshelm dragen, liet Madlener onderzoeken.

Het plan is daarom niet zozeer om meer kennis over de veiligheid van de fietshelm te promoten – dat weten Nederlanders ondertussen wel – maar om de weerstand tegen het dragen van een fietshelm weg te nemen. Samen met een stoet aan maatschappelijke organisaties wil het ministerie inzetten op een ‘positieve framing van helmgebruik’.

Juiste toon
Daar is emeritus hoogleraar verkeerspsychologie Karel Brookhuis voorstander van. ‘Je moet eerst met zachte methoden proberen mensen te overtuigen om voor de veilige weg te kiezen.’

Of dat zal slagen, hangt volgens hem af van hoe goed de campagne aanslaat bij de verschillende doelgroepen. ‘Als zo’n campagne niet de juiste toon aanslaat, kan ze de weerstand vergroten.’Het ministerie wil dat met de betrokken organisaties bewerkstelligen door ‘herkenbare personen uit de doelgroep’ positieve ervaringen te laten vertellen over het dragen van een fietshelm. Het ministerie ziet ook veel heil in ‘probeer-‘ en ‘kortingsacties’ bij fietshandelaren. Tot slot wil het ministerie de fietsbranche stimuleren een aantrekkelijker aanbod aan helmen te ontwikkelen.

Denemarken is wat dit betreft een ‘inspirerend voorbeeld’, vindt Madlener. Daar lukte het met een soortgelijke strategie binnen enkele jaren de helft van de volwassenen en 80 procent van de kinderen een helm te laten dragen bij het fietsen. In Nederland wil de minister zich in eerste instantie richten op ouders van kinderen tot 12 jaar, forensen en senioren.

Fatbike
Madlener laat het helmplan nu verder uitwerken. De bedoeling is dat de eerste aanmoedigingen komend voorjaar op straat te zien zijn.

Ondertussen is de politieke discussie over de helmplicht voor de fatbike en andere elektrische fietsen ook nog gaande. De Tweede Kamer stemde vorige week in met een minimumleeftijd van 14 jaar en een helmplicht voor de fatbike zónder dat die ook geldt voor andere elektrische fietsen.

Minister Madlener is er geen voorstander van om onderscheid te maken tussen fatbikes en ‘gewone’ elektrische fietsen en waarschuwt dat dit juridisch lastig zal zijn. Hij vreest bovendien dat fatbikefabrikanten hun fietsen razendsnel zullen aanpassen om de aankomende wetgeving te omzeilen. Uit onderzoek blijkt dat met name jongeren liever overstappen naar een andere elektrische fiets dan dat ze een helm gaan dragen.

Madlener heeft beloofd om voor het einde van dit jaar ook met uitgewerkte plannen te komen voor de fatbike. Zelf denkt hij dat de helmplicht en leeftijdgrens voor fatbikes zeker door kunnen gaan, maar dat het er dan wel op uit kan draaien dat die regels voor alle elektrische fietsen gaan gelden.